Книги автора: Чарльз Диккенс

Oliver Twist babasını hiç tanımadı, annesini ise dünyaya gözlerini açtığında kaybetti. Artık tüm kimsesiz çocuklar gibi bir yoksullarevinde yaşayacaktı. Katı, soğuk, şefkatsiz bu kuruma ve aynı niteliklere sahip yöneticilerine, en başından beri alışamamıştı. Bu yüzden kendisine diğer kimsesiz çocuklardan ayrı bir kader çizerek tek başına Londra’ya gitmek için yola çıktı. Ancak Londra da güler yüzle karşılamadı kendisini. Bir suç şebekesinin kancasına takılmıştı. Artık daha zor şartlar altındaydı. Yine de bir şey bütün zorluklarda imdadına yetişiyordu: Tüm yaşadıklarına rağmen kirlenmemiş saf ve temiz kalbi… Charles Dickens “Oliver Twist”i daha 26 yaşındayken yazdı. Bu eserinde, aşağı sınıf halkı, Londra’nın gizli kapaklı işlerini, adaletin nasıl işlediğini, ismi sıcak içi soğuk kurumların içyüzünü ustalıkla resmetti. Bu gerçekçiliği sayesinde de roman, döneminin en çok okunan kitapları arasına girdi, sonrasında defalarca filme alındı ve günümüze kadar canlılığını kaybetmedi. «Heyhat! Tabiatın yarattığı yüzlerin kaçı, gözlerimize hoş gelen çizgilerini saklar ki! Acılar, kaygılar, dünya gaileleri kalpleri değiştirdiği gibi yüzleri de değiştirir. Bu ihtiraslar, uykuya dalınca, ancak yüzlere ve kalplere artık tesir edemeyecek duruma gelince, üzüntülü bulutlar dağılır, gökyüzünü parlak bırakır. Ölülerin yüzleri, o kaskatı hareketsiz duruşların¬da bile, nicedir unutulan o çocukluk ifadesine bürünür ve ilk hayata döner. Öyle sakin, öyle durgun olurlar ki yeniden onları mesut çocukluk çağında tanıyanlar, dehşet içinde tabutun başına diz çöküp yeryüzüne inmiş melek sanırlar.»

İlk gençlik heyecanlarıyla okunan kitapların etkisini, o ilk okumanın verdiği benzersiz hazzı unutmak mümkün mü? İletişim ve bilgi edinme imkânlarının son hızla arttığı bir çağda, gençlerimizi ve çocuklarımızı kitapların dünyasıyla buluşturmak eskisi kadar kolay olmasa gerek. Bu anlamda, Millî Eğitim Bakanlığı'nın ilköğretim ve ortaöğretime yönelik 100 Temel Eser seçimi; öğrencilere, velilere ve öğretmenlere, kısacası kültür dünyamıza katkıda bulunacak herkese yararlı olacak niteliktedir.

Noel’i yalnız geçirmek niyetinde olan cimri, merhametsiz ve insanlardan kaçan Scrooge’un evine, Noel arifesinde ötelerden bir misafir gelir. Bu, yedi yıl önce ölmüş olan ortağının ruhudur… Ortağı, Noel akşamı üç hayaletin kendisini ziyaret edeceğini söyledikten sonra ortadan kaybolur. Geçmişi, geleceği ve şimdiki zamanı temsil eden o üç hayaletin ziyareti ile Scrooge şaşırtıcı bir değişime uğrayacak ve bir Noel mucizesi yaşanacaktır…

Ünlü İngiliz yazar Charles Dickens´ın en sevilen ve okunan eserlerinden biri olan Antikacı Dükkânı, ilk olarak 1840-1841 yıllarında bir dergide yayımlanmış, daha sonra da 1841´de kitap olarak basılmıştır. Romanda, küçük Nell ve büyük babasının evlerini terk etmek zorunda kalarak çıktıkları yolculuğun giderek bir macera hâlini alması ve başlarından geçenler sürükleyici bir üslupla dile getirilmiş. Dickens´ın, karakter yaratmaktaki başarısı burada da kendini göstermiş, özellikle o yılların İngiltere´sindeki işçilerin durumunu son derece gerçekçi bir şekilde resmetmiştir: Yoksulluk, ağır çalışma şartları… Romandaki bir diğer göze çarpan unsur, Dickens´ın ana karakterler kadar yan karakterlere de kusursuzca ruh ve beden yani hayat vermesidir. Bu romanı okuyanlar, en az Nell ve büyük babası kadar, Quilp ve karısının da zihinlerinde silinmez izler bıraktığını göreceklerdir.

Doğmadan evvel babasını kaybeden David, hayatın zorluklarıyla çok erken yaşta karşılaşır. Üvey babasının yanında yaşadığı kötü günlere dayanan körpecik yüreği annesinin ölümüyle yeni bir hayata demir atar. Hayatı yeniden kurmak zordur; ama okulda eğitim adı altında binbir zulümle ıslah edilmekten veya kendisi gibi çocukların emeklerinin sömürü çarklarında -karın tokluğunu aratırcasına- öğütüldüğüne şahit olmaktan zor mudur? Peki ya, nahif bedenlerinin taşıdığı yoksulluğu örten ceketlerini bile satmak zorunda kalan insanların yaşamından?.. İşte David, bunları yaşayan bir çocukluğun verdiği olgunlukla büyüyecektir. Yaşadıklarının sadece kendine mahsus olmadığını bilerek, ekonomik zorlukların insanları nasıl değiştirdiğini -acı tecrübelerle-görerek büyüyecektir…

Bir savaş başlıyor, tarafların mücadelesi ile sürüyor ve nihaye-tinde kimileri için olumlu kimileri için ise olumsuz olarak sonuçla-nıyordu. İnsanlar, canlarını dişlerine takarak güçlerini savaş mey-danına aktarıyor; kimileri ölüp giderken kimileri zafer kutlaması yapıyor ve savaş bitiyordu. Savaş bitiyordu lakin savaşın getirdikleri yahut götürdükleri, onunla birlikte silinip gidebiliyor muydu? Ağaçların yara almış gövdeleri, bir gün kavuşur muydu? Evlerin duvarları ve bahçe çit-leri kendiliğinden onarılır, eskisi gibi olur muydu? Üzerinde atların dörtnala tepindiği ve askerlerin ayakları altında ezilen arazilerde yeniden otlar biter miydi? Savaş fiilen bitse de insanların zihnin-den silinir miydi? Peki ya bu savaş, verdiğimiz yaşam savaşı olsaydı, durum değişir miydi? Yaşam ile insan arasında doğan savaş, hepsin-den de çetin geçerdi. Zafer yahut yenik düşme ile nihayete eren bu mücadelede kazanan da kaybeden de yine insan olurdu. Peki gövdesi zarar gören ağaç, bir daha bitmeyecek olan otlar ve du-varları aşınmış evler?.. Yaşam savaşında bunların hepsi, insanda toplanırdı. Savaş gelip geçer lakin insanlık muhakkak bir şeyleri kaybederdi. Yaşam Savaşı, Charles Dickens’ın diğer eserlerine kıyasla daha geri planda kalmış ve popülerlik düzeyine ulaşamamış olan romanıdır. Zira insanlık, bazen en çok ihtiyacı olanı ve kendisinden izler taşıyanı görmezden gelebilmektedir! Dickens, savaşı bir metafor olarak kullanır ve anlam dünya-sının kapılarını sonuna kadar açık tutar. Okur, Yaşam Savaşı’nın içerisinde kendi mücadelesi ile yüzleşmeye bırakılır.

Ocaktaki Ağustos Böceği, Charles Dickens’ın 1845’te yazdığı Noel romanlarından üçüncüsüdür. Eser başta tiyatro olmak üzere birçok kez filme, radyoya ve operaya uyarlandı. Bir Ulak olan John Peerybingle, genç karısı Dot, erkek bebekleri ve dadıları Tilly Slowboy ile birlikte yaşamaktadır. Bir gün gizemli bir yabancı ziyaretlerine gelir ve birkaç günlüğüne Peerybingle’ın evinde kalır. Daha sonra olaylar cimriliği ile nam salmış Bay Tackleton, fakir bir oyuncakçı olan Caleb Plummer ve kızı Bertha ile oğlu Edward etrafında gelişir. Bu kalp ona karşı öylesine sevgi doluydu ki onun pek çok sevgi dolu özelliğinden ileri gelen anılarla o kadar derinden birbirine bağlanmış ve kenetlenmişti ki… Dot bu kalbi baş tacı etmiş, nazikçe ve yakinen ilgilenmişti onunla. O kalp dürüstlük ve doğruluk bakımından o kadar eşi benzeri bulunmaz bir kalpti, yanlışla karşılaşınca o kadar zayıf kalıyordu ki başta ne tutku ne de intikam düşünemedi zira kalbinde yeri olan tek şey hayran olduğunun parçalanmış görüntüsüydü.

Буюк инглиз ёзувчиси Чарльз Диккенснинг «Мушкул замонлар» романида XIX аср Англиядаги ижтимоий қара ма-қаршиликлар, яъни ишчилар синфи ва капиталистлар ўртасидаги зиддият асосий мавзу сифатида кенг ёритилган. Ёзувчи капиталист учун ишчи шунчаки қул эканлигига чидаб туролмайди. Ишчиларнинг маънавий дунёлари, уларнинг бахт ва гўзаллик, нафосатга бўлган интилишлари, маданий дам олишга бўлган эҳтиёжлари билан ҳисоблашмайдиганларга нисбатан ёзувчининг нафрати китоб мазмунига сингдириб юборилган. Роман бойлик ва камбағаллик, меҳнат ва капитал ўртасидаги зиддиятларни реалистик бўёқларда тасвирлайди

Oliver Tvistin macəraları – Çarlz Dikkensin ikinci romanı. Oxuculara təqdim olunan «„Oliver Tvist“» romanı məşhur ingilis yazıçısı Çarlz Dikkens yaradıcılığından Azərbaycan dilinə tərcümə edilən ilk əsərdir. Bu roman Dikkensin yaradıcılığında xüsusi yer tutur və öz dərin ictimai məzmunu, həyat həqiqətini düzgün göstərməsi və bədii vüsəti etibarı ilə bütün dünya ədəbiyyatında geniş şöhrət qazanmışdır. Öz zəmanəsinin ictimai mənzərəsini geniş əks etdirən, kapitalist-burjua şəraitində yoxsulların ağır vəziyyətini, xüsusən səfillərin və kiçik yaşlı uşaqların ehtiyac üzündən çəkdiyi müsibətləri inandırıcı bir qələmlə təsvir edən bu roman XIX əsrin ingilis ədəbiyyatında tənqidi realizmin ən gözəl nümunələrindən biri sayılır və yarandığı vaxtdan indiyə qədər öz bədii təsir gücünü, idrak əhəmiyyətini itirməyən sənət əsəri kimi diqqəti cəlb edir, dünya xalqlarının dilinə tərcümə olunur. Oliver dünyaya gələndə anası onun üzünü cəmi bircə dəfə görmüş və dünyadan köçmüşdü. Onun 9 yaşı olana qədər heç kim onun valideynlərinin kim olduğunu bilməmişdi. Hələ uşaqlıq illərində o bircə dəfə nə xoş bir söz, nə xoş bir baxış görməmiş, həmişə aclıq və sıxıntı ilə yaşamışdır. Bir dəfə o, yurdsuzlar evindən bir tabut düzəldənin yanına şagird vəzifəsinə göndərilir. Burda o ondan böyük və güclü olan Noe Kleypol ilə tanış olur. Noe həmişə onu təhqir edib ələ salsa da, Oliver heç vaxt ona fikir vermir. Lakin bir gün Noe Oliverin anası haqqında nalayiq sözlər deyir, Oliver bundan bərk qəzəblənib ona zərbə endirir. Noe ona şər atıb, hamıya deyir ki, guya onu öldürəcəkdi. Onlar Oliveri bərk cəzalandırıb döyürlər. Oliver isə buna dözməyib oradan qaçır. Londona gedən yol işarəsini görüb ora qaçmaq niyyətinə düşür. Küçələrdə yatır, günlərlə ac qalır. Nəhayət yeddinci gün öz yaşıdı olan Cek Daukins adlı oğru ilə tanış olur. Cek onu yedizdirib, doydurur və söz verir ki, ona Londona getməyə kömək edəcək və Oliveri ogruların başçısı olan yəhudi Fecin ilə tanış edir. Fecin ona söz verir ki, ona iş verəcək. Bir gün o Cek Daukins və Beytslə birlikdə işə gedirlər. Oliver onları kənardan müşahidə edib görür ki, onlar qoca bir kişinin cibindən (mister Braunlou) oğurluq edirlər. Kişi bunu hiss edir. Bundan həyəcanlanan Oliver qaçmağa başlayır. Hamı elə bilir ki, oğurluğu o etmişdir. Onu tutub döyürlər və həbsxanaya aparırlar. Mister Braunlounun isə balacaya yazığı gəlir və onu azad etdirib öz evində saxlayır. Oliver xeyli müddət xəstə yatır. Ona orda missis Beduin qulluq edir və həmişə orda divardan asılan bir portretdəki qadınla onların bir bir-birinə nə qədər oxşamasına məəttəl qalır. Fecin isə qorxur ki, Oliver onları ələ versin. Ona görə də onu oğurlayıb öz yanında saxlayır. Bu zaman onlar yeni bir oğurluq planı hazırlayırlar. Türmədən yeni çıxmış Billi Sayksa isə Oliver kimi oğlan uşağı lazım olur. Belə ki, onlar bir yerdə həmin evə gedirlər. Oliveri pəncərədən içəri salırlar ki,qapını açıb onları içəri buraxsın. Lakin Oliver qəti qərara alır ki,içəridə qışqırıb hamını oyatsın. Elə bu zaman evin gözətçiləri güllə atmağa başlayırlar. Oliver isə bu zaman yaralanır.Sayks onu götürüb qaçır. Lakin sonra isə tab gətirə bilməyib,onu qanovda yerə atır. Oliver oyandıqda çox halsız olur. Həmin evə geri qayıdıb kömək istəyir. Orda onu missis Meyli və Roz xoş qaşılayırlar və onu polisə verməkdən imtina edirlər. Bu vaxt Oliverin böyüdüyü yurdsuzlar evində onun anasına qulluq etmiş və öləndə yanında olmuş qoca qadın can verir. O nəzarətçi missis Kornini yanına çagırtdırıb deyir ki, o Oliverin anasının verdiyi əmanəti oğurlamışdır. (Bəlkə də bu əmanəti kimsə bilsəydi o vaxt həmin uşağa qarşı yaxşı rəftar edilərdi.). Qoca Salli sözünü axıra qədər deyə bilməyib ölür. Ovucundakı qəbzi isə ona verir. Oliverin taleyindən xəbərsiz və narahat olan Fecin Sayksın rəfiqəsi olan Nensinin yanında qışqırıb, Oliverin böyük pullara dəydiyini söyləyir. Nensi özünü sərxoş göstərib Fecinin arxasınca düşüb, naməlum bir şəxslə gizlin söhbətinə qulaq asır. Məlum olur ki,Fecin bu naməlumun tapşırığı ilə Oliveri oğruya çevirmək niyyətində olur və söz verir ki, buna nail olacaq.

Bu əsərin başlıca mövzusu Böyük Fransa inqilabıdır (1789–1799). Oxucunu daim həyəcanda saxlayan süjet xəttinə malik romanda inqilabi hadisələr fonunda bir-birindən maraqlı insan xarakterləri yaradıb.

Bu məşhur romanın qəhrəmanı Devid Kopperfild hələ uşaq ikən bir sıra haqsızlıqlarla üzləşir, özündə xəbislik, xudbinlik, paxıllıq kimi xüsusiyyətləri birləşdirən insanların əhatəsinə düşür.

Bu əsər ingilis ədəbiyyatında baş qəhrəmanı uşaq olan ilk romandır. Romanda ingilis cəmiyyətində baş alıb gedən haqsızlıqlar, uşaq əməyindən istifadə, cinayətkarlığın geniş yayılmasından bəhs olunur.

Bu əsərin başlıca mövzusu Böyük Fransa inqilabıdır (1789–1799). Oxucunu daim həyəcanda saxlayan süjet xəttinə malik romanda inqilabi hadisələr fonunda bir-birindən maraqlı insan xarakterləri yaradıb.